Ayvalık gezilecek yerler listenize almanız gereken yerlerden biridir. Balıkesir’in Ege Bölgesi’nde yer alan Ayvalık, Sarımlı Plajı, Tarihi Rum evleri, Şeytan Sofrası, Cunda Adası gibi yerleri ile mutlaka görülmeye değer bir yerdir.
Ayvalığın merkezinde bulunan; Tarihi Rum Evleri, Ayvalık Limanı, Atatürk Bulvarı, Ayazma Kilisesi, Taksiyarhis Anıt Müzesi, Saatli Cami, Hamidiye ce Çınarlı Cami görmeniz gereken önemli yapılar arasında yer almaktadır.
Ayvalık’ta çarşı içerisinde bulunan ve dikkatleri en çok üzerine çeken yerler ise Tarihi Ayvalık Evleri’dir. Burada total de 1860 adet tescilli ev yer almaktadır. Türkiye’de en çok kayıt altına alınan tarihi değere sahip evler bu bölgede varlığını sürdürmektedir.
Ayvalık çevresinde 22 adet ada vardır ve bunlardan yalnızca bir tanesinde Cunda Adası’nda yerleşim bulunmaktadır. Asıl adı Alibey Adası olan bu adaya Ayvalık’tan tekne ile gidilebildiği gibi boğaz köprüsü bağlantısı kullanılarak karayol üzerinden de ulaşım sağlanabilir.
Cunda Adası’nda sayısız gezilecek ayrı güzellikte yer bulunmaktadır. Bunlardan birkaçı; Rahmi M. Koç Müzesi, Aşıklar Tepesi, Necdet ve Sevim Kitaplığı, Ay Işığı Manastırı, Despot Evi, Ada Koyu, Tımarhane Adası ve Taşlı Kahvesi’dir.
Şeytan Sofrası gezip görebileceğiniz en güzel manzaralardan birini ev sahipliği yapmaktadır. Ayvalık merkeze 8 km, Sarımsaklı’ya 4 km uzaklıkta bulunan Şeytan Sofrası volkanik bir yapılanma sonucunda meydana gelmiş bir tepedir. Adını ise burada olduğu varsayımına inanılan şeytanın ayak izinden almaktadır.
Bu efsane paralelinde ayak izinin olduğu düşünülen alan bir kafes içerisine alınmıştır ve ileri gelen süreçte insanlar bu alana giderek dilek dilemeye ve bozuk para atmaya başlamışlardır. Kafesin demirlerinde yer alan kırmızı kurdelelerin nedeni ise dilek dilenirken, bu kurdelelerin demire bağlanmasıdır.
Ayvalık plajları ile ünlü bir yerdir ve merkeze 6 km uzaklıkta konumlanan Sarımsaklı Plajı Türkiye’nin en popüler plajlarından biridir. Plaj boyunca cafeler, restoranlar, oteller ve pansiyonlar bulunmaktadır. Yan yana 22 adet plajın yer aldığı sahilde dilediğiniz alandan denize girebilirsiniz.
Kemal Paşa Mahallesinde bulunan Ayazma Kilisesi bölgedeki en değerli tarihi yapılardan biridir. Faneromeni Kilisesi olarakta bir ismi sahip kilisenin bir efsanesi bulunmaktadır. Bu efsaneye göre küçük bir kız çocuğu her gece rüyalarında Meryem Ana’yı görmektedir. Meryem Ana sürekli aynı noktada durarak orada bulunan kaynaktan çıkan suyu içerek, küçük kıza da suyu işaret ederek gösterirmiş.
Bu rüyanın kent meclisinde anlatılması sonucunda, kız çocuğunun rüyada gördüğü alan belirlenerek, yapılan kazı ardından topraktan su fışkırmıştır. Bu olayın ardından buraya bir kilise yapılarak, kiliseye “Kutsal Su” anlamına gelen Faneromeni Kilisesi adı verilmiştir.
1850 yıllarında Rumlar tarafından kilise olarak yapılan yapı 1928 yılından sonra camiye dönüştürülmüştür. Camiye çevrilmesinin ardından yapı içerisinde bulunan ikonlar boyayla kapatılmıştır. Kiliseye ait çan kulesi, saat kulesine dönüştürülmüştür ve işlemden sonra saatli cami olarak anılmaya başlanmıştır.
Ayvalığın göbeğinde yer alan Taksiyarhis, kentin ilk müzesidir. Ayvalık'ta 2 tane Taksiyarhis Kilisesi bulunmaktadır. Biri kentin merkezinde yer alırken diğeri Cunda adasında bulunmaktadır. Ayvalığın merkezinde yer alan yapı İsmet Paşa Mahallesinde Saatli Cami’ye çok yakın bir konumda yer almaktadır.
Mübadelenin ardından bir dönemliğine tütün deposu olarak kullanılan yapı Kültür Bakanlığı tarafından restore edilerek 2012 yılında anıt müze olarak hizmete açılmıştır. Neo klasik tarzda tasarlanan müze de sarımsak taşı kullanılmıştır. İç kısımda freskler, oyma süslemeler yer almaktadır.